Tasvir Yapımı


Gereken Malzeme: Karagöz tasvirleri yapmak için gerekli malzemeler şunlardır:
1. Üzerinde tasvirleri delmek ve işlemek için ıhlamur ağacından enine kesilmiş, yaklaşık 10 – 15 cm yüksekliğinde bir kütük. Çalışırken düz durması için dengeli kesilmesi, suyunu çekmiş ve kuru olması gerekir.
2. Tasvir yapımında kullanılan şeffaf, çiğ manda, sığır, bulunabiliyorsa deve derisi.
3. Deri üzerine çizim yapabilecek nitelikte çeşitli kalemler. Siyah olanlar tercih edilmelidir.
4. Tasvir kalıpları.
5. Deriyi kesebilecek kuvvetli bir makas.
6. Nevregan denilen deri üzerinde çeşitli şekillerde delik açmaya, delmeye ve deriyi kesmeye, temizlemeye yarayan çelik uçlu bıçaklar.
7. Zımbalar, biz, falçata.
8. İnce ve orta kalınlıkta zımpara.
9. Hazır kimyasal boyalar. (Sarı, kırmızı, yeşil, mavi, turuncu, siyah vb.)
10. Samur uçlu ince, orta ve kalın boylarda fırçalar.
11. Misina, katküt. İstenirse kök boya yapmak için çeşitli bitki ve materyaller kullanılabilir. Kaynatmak suretiyle elde edilen renklerin bir kısmı sıcakken, bir kısmı soğuk halde deri üzerine uygulanır. Boyanın deriye işlemesi için birkaç kat sürmekte yarar vardır. Siyah mürekkep yerine Osmanlı Hat mürekkebi de kullanılabilir.
Tasvir Yapımı: Karagöz yapımında kullanılan esas malzeme çiğ deri diye tabir edilen şeffaf halde tabaklanmış sığır, dana ve deve derileridir. Özel bir tabaklama işleminden geçirilen derinin kepekle kılları dökülüp, yağları bıçaklarla kazındıktan sonra güneşte kurumaya bırakılır. Tabaklamada zırnık kullanılırsa derinin sarı renk aldığı görülmüştür. Zırnık yerine kepekle doğal tabaklanan, sonra kireç içine daldırılan derilerde ise daha beyaz bir görünüm elde edilir. Tasvir yapımından önce bu kireçli derinin kazınması gerekir. Dünyada gölge tiyatrosu yapan pek çok ülke, deri yerine plastik, karton veya tahta kullanıyor. İstenen şeffaflığı elde edemiyorlar. Şeffaf ve kolay işlenir malzeme olduğu için, sanat değeri yüksek olduğu için biz deri kullanıyoruz. Deriden, yapacağımız tasvir ebatlarında küçük parçalar keserek üzerine çizim yaparız. Kesilen ve çizim yapılan parçayı su ile tavladıktan sonra makasla etrafını keseriz. Deriden her bir parçayı ayrı ayrı kesip çıkarırız. Oynar parçalar gövde, etek, ayaklar varsa kol ve diğerleri teker teker çıkarılır. Sonra yumuşak olduğu için ter
cih ettiğimiz ıhlamur kütüğü üzerinde deriyi işlemeye başlarız. Nevreganlama işlemi çelik bıçaklarla yapılır. Delme işlemi (Nevraganlama), daha sonra kullanılan bıçaklara ad olmuştur. Nevregan denilen özel uçlu çelik bıçaklar, bizler aracılığı ile deriye delikler açarız. Pürüzleri, çapakları kazıma bıçağıyla kesip deriyi temizleriz. Açılan bu delikler tasvirlerin hatlarını belirler ve ışığın perdeye geçmesine yardımcı olur. Baskı altında tutup düzelttiğimiz deri bu esnada kurur. Kazıma ve zımparalama işleminden sonra boyama aşamasına geçeriz. Çeşitli bitki, kök ve doğal boyarlardan hazırladığımız kök boyalarla tasvirleri boyarız. Kontürlerini yani çevre çizgilerini is mürekkebi ile çektikten sonra tasvirin bağlantılarını yaparız. Eskiden bağırsakla bağlanan parçalar bugün katküt, balmumlu ip ya da misina ile dikilmektedir. Deriden kesilen bozuk para büyüklüğündeki pullar – düğmeler de yerine dikilir. Düğmenin ortasına zımba ile oynatım sopasının gireceği delik açılır. Artık tasvirimiz oynatıma hazır demektir. Tasvirlerimizi nemden ve aşırı güneşten korumak gerekir. Nem derinin yumuşayıp çürümesine, güneş ise kavrulup bükülmesine neden olur. Tasvir üzerine sürülen zeytinyağı, asit etkisi ve sakızlanma sürecine girmesi yüzünden tasviri korumaya uygun değildir. Deriyi korumak için yumuşak bir bezle silmek ve zaman zaman baskı altına almak yeterlidir.
 

Dünden Bugüne Karagöz... Copyright © 2008 Green Scrapbook Diary Designed by SimplyWP | Made free by Scrapbooking Software | Bloggerized by Ipiet Notez